KOŁATEK DOMOWY

Kołatek domowy jest niewielkim chrząszczem - około 4 mm długości. Korpus ma krótki, krępy, owalny. Ubarwienie najczęściej ciemnobrunatne, czasem jasnobrunatne. Górna część tułowia wystaje i przykrywa głowę. Chitynowe pokrywy skrzydeł są nakrapiane. Po obu stronach głowy kołatka osadzone są czułki w kształcie grzybka.

Kołatek żeruje w drewnie drzew iglastych i liściastych: w meblach, rzeźbach, ramach obrazów a także w różnego rodzaju drewnianych konstrukcjach budowlanych. Idealnym miejscem do rozwoju są chłodne i wilgotne pomieszczenia (np. piwnice), natomiast nie obserwuje się ich na strychach oraz w pomieszczeniach w których zainstalowano centralne ogrzewanie bo jest tam dla nich po prostu zbyt sucho.

Dorosłe osobniki pojawiają się od początku kwietnia do końca sierpnia. Można je napotkać w pomieszczeniach, gdzie się wylęgły larwy lub gdzie znajduje się drewno odpowiednie do złożenia jaj. Samice składają od 30 do 60 jaj (pojedynczo lub w kupkach) w pęknięciach i szparach w drewnie a nawet w starych otworach z których wydostały sie poprzednie pokolenia kołatków. Jaja są kuliste, z jednej strony uformowane w ostry dziobek. Czas wylęgu larw jest zależny od temperatury oraz wilgotności powietrza (im bardziej sucho, tym dłuższy czas wylęgu). Larwy, zaraz po wykluciu są mięsiste, drobno owłosione, białe, a segmenty ich tułowia lekko rozdęte. Głowa jest ciemniejsza niż reszta ciała. Larwy drążą w drewnie chodniki o przekroju kolistym, które początkowo mają średnicę ok. 1/3 mm, później, w miarę wzrostu larw, poszerzają się, osiągając mniej więcej 2 mm. Larwy zapychają te korytarzyki odchodami oraz mączką z trocin. W przypadku zagrożenia larwy kołatka udają że są martwe (podciągają wtedy odnóża i czułki pod spód ciała). Gdy niebezpieczeństwo mija, wracają do swego głównego zajęcia, czyli żerowania. Ostatni odcinek chodnika jest najszerszy i zwykle pusty. Tam dochodzi do przepoczwarczenia. Przedtem jednak larwa wygryza chodnik wyjściowy, pozostawiając w drewnie tylko cienką ściankę, którą przegryza już jako dorosły chrząszcz. Okres żerowania larw może trwać od roku do trzech lat. Przepoczwarczenie się larw następuje w marcu lub kwietniu. Chrząszcze opuszczają drewno przez wygryzione przez siebie okrągłe otwory. Otwory te mają średnicę 0,7-2,2 mm. W czasie wygryzania, niewielka część mączki drzewnej wysypuje się na powierzchnię. Osobniki dorosłe - po wyjściu - żyją jeszcze około 30 dni, nie pobierając w tym czasie żadnego pokarmu.

Kołatek uszkadza głównie drewno wilgotne, przede wszystkim są to belki przyziemne, legary i deski podłogowe. Atakuje również meble i inne wyroby z drewna. Może rozwijać się także w starym drewnie i dlatego jest groźnym szkodnikiem wszelkich drewnianych eksponatów muzealnych. Pomimo że rozwój larw kołatków w starym drewnie trwa dłużej niż w świeżym, to jednak chrząszcze te chętniej składają jaja w starym. Prawdopodobnie przywabia je zapach ekskrementów larw wydobywający się ze starych chodników.

Walka z kołatkiem domowym polega głównie uniemożliwieniu wlatywania z zewnątrz i zagnieżdżenia się tych owadów. Należy więc uszczelnić dachy, instalować w oknach gęstych siatek ochronnych (przydają się z resztą w przypadku innych owadów-szkodników). Do budowy nowych domów lub do remonu starszych nie powinno się używać drewna rozbiórkowego. Nie powinno się wnosić do mieszkań mebli, które wiemy że są opanowane przez kołatki. Drewniane elementy budowlane można zabezpieczyć pokostem rozcieńczonym benzyną lakową lub terpentyną, farbami gruntującymi oraz farbami lub emaliami olejnymi. Poszczególne warstwy należy nakładać po całkowitym wyschnięciu poprzednich warstw. W przypadku surowego drewna lub obrobionego ciesielsko można również zastosować preparaty zabezpieczające przyd grzybami i owadami. Warto się postarać bo tylko głębokie nasycenie drewna preparatem o długotrwałym działaniu stanowi trwałe zabezpieczenie. W warunkach domowych najczęściej wykonuje się impregnację powierzchniową, polegającą na 2-3 krotnym pokryciu preparatami elementów drewnianych (pędzlem, szczotką lub urządzeniem natryskowym). Jeżeli zauważymy, że drewno zostało już zaatakowane przez szkodniki, należy wstrzyknąć preparat strzykawką w poszczególne otwory a najlepiej drewno wymienić na nowe, a stare spalić.Niewielkie, cenne drewniane przedmioty (pamiątki rodzinne lub dzieła sztuki) - możemy poddać dezynsekcji bromkiem metylu w komorach fumigacyjnych.Usługi te wykonywane są przez specjalistyczne warsztaty. Bromek metylu to bardzo toksyczny gaz. Dociera do wszystkich zakamarków przedmiotu miejsc, w tym również w korytarze wydrążone przez larwy kołatków. W ten sposób dezynsekuje się m.in. eksponaty muzealne. W warunkach domowych, gdy stwierdzimy obecność larw w drewnianym meblu, możemy spróbować domowych sposobówyjnych.